-
1 аны
1. вин. п.; личн. мест. ул1) его́, её (знать, учить, торопить, защищать, строить)аны оныту — забы́ть его́ (о нём)
аны тотып булмый — его́ не пойма́ть (пойма́ешь)
аны искә алу — вспо́мнить его́ (о нём)
2) при замещении слов, имеющих форму только мн. ч. их, о (про) ниханы (чаңгыны) майларга кирәк — их (лы́жи) ну́жно сма́зывать
3) в знач. сущ. э́то; об э́том, про э́то (об обстоятельстве, явлении, абстрактных вещах)хәзер эшлибез аны — сейча́с мы сде́лаем э́то
каян белдең аны? — как (где) ты узна́л э́то (об э́том)?
2. в знач. частицыаны сорый, моны сорый — то э́то тре́бует, то друго́е
1) на́до (бы́ло); на́до (сле́довало) бы; сле́дуеттүзәләр аны — потерпе́ть на́до бы́ло
алай көрәшмиләр аны — не так на́до бы́ло боро́ться
ашыкмыйлар аны — не сле́довало торопи́ться
2) после вспом. гл. идеа) то́-тоборчылган идем аны — то́-то я беспоко́ился
кисәткәннәр иде аны — то́-то предупрежда́ли
шикләнгән идең аны — то́-то ты подозрева́л
б) так и; то́-тоуйлаган идем аны бер-бер хәл булыр дип — то́-то ду́мал, случи́тся что́-нибудь; так и ду́мал, что случи́тся не́что
в) обычно переводится конструкциями со словом за́простокирәк икән, түзәбез аны — е́сли на́до, то поте́рпим за́просто; за́просто поте́рпим, раз (э́то) на́до; что за разгово́ры мо́гут быть, е́сли на́до потерпе́ть
-
2 искә-санга алу
= искә-санга сугу разг.1) счита́ться, брать, взять в расчёт2) уважа́ть, почита́ть, счита́тькем аны исәпкә-санга алып тора! — кто с ним счита́ется
-
3 ис
I сущ.1) за́пах, духборыны ис сизми — он (букв. его́ нос) не чу́вствует за́паха
шомырт чәчәкләре исе — за́пах черёмухи
2) уга́р, чад || уга́рныймунчада ис бар — в ба́не чу́вствуется уга́р
башка ис тиде — я угоре́л
3) перен. при́вкусбалык шулпасыннан төтен исе килә — от ухи́ па́хнет ды́мом
•- ис газыII сущ.1) па́мятьаның сүзләре истә калды — его́ слова́ оста́лись в па́мяти
2) созна́ние, чу́вствоисен җуйды — потеря́л созна́ние
3) здоро́вый ум, ра́зум, рассу́докисемдә барында — пока́ по́мню; пока́ держу́ в па́мяти
исендә башка нәрсә — его́ ум за́нят други́м
исеңдә барда, итәгеңне яп — (посл.) пока́ не по́здно, сде́лай свои́ дела́
4)а) в ф. исемдә я хорошо́ по́мню;б) в ф. исеңдәме? а ты по́мнишь? а по́мнишь, когда́5) в ф. исемдә название игры для проверки и укрепления памяти••- ис аву- ис алу
- ис җыю
- ис керү
- ис китәрү
- ис китмәгәндә
- ис китмәстән
- ис китү
- исе дә калмау
- исе дә китми
- исең киткән икән
- исең киткән иске чикмән итәгенә
- исе дә юк
- исеңдә юк
- истә дә юк
- искә алмыйча үтү
- искә алу
- искә алынган
- искә кереп чыкмады
- искә килү
- искә китерү
- искә төшерү
- искә төшү
- истә кала торган
- истә тоту
- истән чыгу
- истән чыгару
- истән яздыру
- истән язу
- истән таю
- истән язып
- истән язар дәрәҗәдә -
4 яхшы
1. прил.1) в разн. знач. хоро́ший, прекра́сный (дом, произведение искусства, аппетит и т. п.)яхшы җыр — хоро́шая пе́сня
яхшы корал — хоро́ший инструме́нт
яхшы юл — хоро́шая (прекра́сная) доро́га
яхшы музыка — прекра́сная му́зыка
яхшы тәрҗемә — хоро́ший перево́д
яхшы нәрсә күп булмый — хоро́шего понемно́жку
2) хоро́ший, до́брый, подходя́щий, сто́ящийяхшы киңәш — хоро́ший сове́т
яхшы план — подходя́щий план
яхшы хәбәр — до́брое изве́стие (сообще́ние)
яхшы теләк — до́брое пожела́ние
яхшы сүз белән искә алу — помина́ть (помяну́ть) до́брым сло́вом
яхшы күршелек — до́брое сосе́дство; добрососе́дство
3)а) хоро́ший, до́брый, сла́вный, положи́тельныйяхшы кешеләр — хоро́шие лю́ди
яхшы дуслар — сла́вные друзья́
яхшы хатын — хоро́шая жена́ (же́нщина)
яхшы ярдәмче — хоро́ший помо́щник
б) хоро́ший, воспи́танный, поря́дочныйяхшы бала — воспи́танный (хоро́ший) ребёнок
яхшы иптәш — поря́дочный това́рищ
4) хоро́ший, прекра́сный, о́пытныйяхшы врач — хоро́ший (о́пытный) врач
яхшы укытучы — прекра́сный учи́тель
5) хоро́ший, бли́зкийяхшы танышым — мой хоро́ший знако́мый
яхшы мөнәсәбәт — хоро́шее отноше́ние
6) хоро́ший, прили́чный, вполне́ досто́йный, добропоря́дочныйяхшы гаилә — добропоря́дочная семья́
7)а) хоро́ший, добро́тныйяхшы пальтодан — в добро́тном пальто́
яхшы итекләр — хоро́шие сапоги́
б) хоро́ший, отбо́рный, высо́кого ка́честваяхшы алмалар — отбо́рные я́блоки
яхшы чәй — чай высо́кого ка́чества (хоро́ший)
8) хоро́ший, до́брый, благо́й (о намерениях, замыслах)яхшы ният - ярты эш — погов. хоро́шее наме́рение - пол-де́ла
9) хоро́ший, удо́бный, подходя́щийяхшы вакыт — хоро́шая пора́; удо́бное вре́мя
10) разг. хоро́ший, доста́точно большо́й, значи́тельныйяхшы эш хакы — хоро́шая за́работная пла́та
яхшы хак — значи́тельная цена́
яхшы уңыш алу — получи́ть хоро́ший урожа́й
11) предик. сл. хорошо́, ла́днояхшы, килермен — хорошо́, приду́
2. сущ.яхшы, син җавап бирерсең — ла́дно, ты отве́тишь
хоро́шее3. нареч.яхшыны кем дә аңлый — хоро́шее понима́ет ка́ждый
1) хорошо́, прекра́снояхшы эшләү — хорошо́ рабо́тать
яхшы күрү — хорошо́ ви́деть
яхшы язу — хорошо́ писа́ть
2) хорошо́, добро́тно, высокока́чественно, доброка́чественнойорт яхшы эшләнгән — дом постро́ен добро́тно
күлмәк яхшы тегелгән — пла́тье сши́то хорошо́
килүең яхшы булган — хорошо́, что ты пришёл
3) хорошо́, краси́вояхшы киенү — хорошо́ одева́ться
кыяфәт яхшы булу — вы́глядеть хорошо́ (краси́во)
4) хорошо́, бли́зкомин аны яхшы беләм — я его́ зна́ю хорошо́
••яхшы атлылык — до́брое и́мя, хоро́шая репута́ция
яхшы әле — хорошо́
яхшы дигәндә — в лу́чшем слу́чае
яхшы дип табу — одобря́ть/одо́брить
яхшы күз белән карау — быть хоро́шего мне́ния (о ком-л.)
яхшы күңелле — доброду́шный, доброде́тельный, добросерде́чный
яхшы күңеллелек — доброду́шие
яхшы нәселле — поро́дистый
яхшы ниятле — благонаме́ренный, благожела́тельный
яхшы чакта — подобру́-поздоро́ву, пока́ всё хорошо́, пока́ есть возмо́жность
яхшыга кия торган — выходно́й ( костюм)
яхшыга түгел — не к добру́
яхшыдан түгел — не из ва́жных
яхшыдан яман туган — него́дник, парши́вец, дурно́й
-
5 характер
сущ.1) хара́ктер, нрав ( человека)см. тж. холыкавыр (йомшак) хара́ктер — тяжёлый (мя́гкий) хара́ктер
кырыс хара́ктер — круто́й нрав
2) хара́ктер (твёрдость, упорство в достижении цели)аның хара́ктеры бар — у него́ есть хара́ктер
хара́ктерын сындыру — сломи́ть хара́ктер
3) хара́ктер ( совокупность свойств предмета или явления)чорның хара́ктерын исәпкә алу — принима́ть во внима́ние хара́ктер эпо́хи
4) лит.; иск. хара́ктер (обобщающий художественный образ, тип)хара́ктерлар комедиясе — коме́дия хара́ктеров
См. также в других словарях:
кырыгы — дини. Кеше үлгәннән соң кырык көн үткәч, аны искә алу йөзеннән үткәрелә торган йола. КЫРЫК КАТЛАМА – Өстенә май, мәк, һ. б. ш. якканнан соң кат кат итеп, кисәкләргә турап пешерелгән камыр ашы. КЫРЫК КАРТА – Күшәүче хайваннарның ашказанындагы бер… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өче — 1. Нин. б. бер иштән булган әйберләрдән яки затлардан өч әйбер яки өч зат 2. Кеше үлгәннән соң өч көн үткәч аны искә алу йөзеннән үткәрелә торган йола өчесен үткәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өчесе — 1. Нин. б. бер иштән булган әйберләрдән яки затлардан өч әйбер яки өч зат 2. Кеше үлгәннән соң өч көн үткәч аны искә алу йөзеннән үткәрелә торган йола өчесен үткәрү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чолгавыч — иск. Кайбер аяк киемнәре (мәс. итек) эченнән аякка урау өчен тукыма кисәге аяк чуы. II. ЧОЛГАУ – ф. 1. Берәр нәрсә (чүпрәк, тукыма һ. б. белән урау, чорнау, төрү 2. Берәр кеше яки нәрсә тирәсенә килеп туплану, аны әйләндереп алу 3. Берәр нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чу — иск. Кайбер аяк киемнәре (мәс. итек) эченнән аякка урау өчен тукыма кисәге аяк чуы. II. ЧОЛГАУ – ф. 1. Берәр нәрсә (чүпрәк, тукыма һ. б. белән урау, чорнау, төрү 2. Берәр кеше яки нәрсә тирәсенә килеп туплану, аны әйләндереп алу 3. Берәр нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дәлаләт — иск. Эшкә һ. б. җиргә урнашуда берәүгә ярдәм күрсәтеп, аның өчен җаваплылыкны үз өстеңә алу; рекомендация … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төшү — ф. 1. Югарыдан яки берәр нәрсә өстеннән түбәнгә таба күчү, хәрәкәт итү. Утырган урынын калдырып, җиргә, аска күчү 2. Су агымы уңаена хәрәкәт итү, бару. Берәр җирнең үзеннән түбәнрәк торган ягына таба бару, китү яки килү 3. Өстән аска, түбәнгә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чалырлык — Терлекне суйганда муенның киселә торган урындагы сөяге. II. ЧАЛУ – 1. Бер берсенә аркылы кую, аркылы китереп кую; берсен икенчесе өстенә кую (аякларны) 2. Көрәшкәндә, басып торганда яки атлап, йөгереп барганда кемне дә булса егу өчен аның аягына… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
